Isopropyl Alcohol hay còn được gọi là cồn IPA. Dung dịch này được ứng dụng khá rộng rãi trong các ngành công nghiệp sản xuất, phục vụ đời sống người dân và phát triển kinh tế. Với sự đa năng của IPA, xin mời các bạn cùng khám phá các thông tin thú vị về Asopropyl lcohol là chất gì, tác dụng gì? Và dùng dung dịch IPA có độc không ? Hy vọng bài viết sẽ mang thông tin hữu ích đến các bạn.
1. Isopropyl Alcohol Là Gì ?
Isopropyl alcohol hay còn được biết với tên viết tắt là IPA. Hoặc có các tên gọi khác cồn, Isopropanol, Propan-2-ol, 2-Propanol. Nó có công thức hóa học là C3H8O. Đây là một hóa chất không màu, dễ cháy với mùi mạnh, mùi hắc và hơi ngọt. Cồn IPA có độ bay hơi cao, tan vô hạn trong nước và nhiều dung môi hữu cơ.
- Nhiệt độ nóng chảy: -89.5 °C.
- Khối lượng phân tử của IPA là 60.1g/mol
- Nhiệt độ sôi: 82.4 °C (1013 hPa)
Isopropyl Alcohol là thành phần quen thuộc xuất hiện trong nhiều mỹ phẩm chăm sóc da. Isopropyl Alcohol đóng vai trò là dung môi hòa tan dưỡng chất đem lại kết cấu nhẹ và mềm cho mỹ phẩm. Đồng thời giúp sát khuẩn, làm sạch cho da khô thoáng, se khít lỗ chân lông,…
2. Điều Chế Isopropyl Alcohol
Dung môi IPA được sản xuất chủ yếu bằng cách kết hợp nước với propene trong phản ứng hydrate hóa. Cạnh đó, một phần nhỏ khác được sản xuất từ việc hidro hóa axetone. Cụ thể 3 phương pháp hidro hóa như sau:
- Hidro hóa axetone: Axetone được hidro hóa ở pha lỏng với xúc tác Nikel hay hỗn hợp của đồng và crom oxide.
- Hidro hóa trực tiếp: Propence được hidrate hóa trực tiếp với nước, ở dạng lỏng hay dạng khí ở áp suất cao với sự hiện diện của chất xúc tác rắn hay xúc tác axit hỗ trợ.
- Hidro hóa gián tiếp: Propence phản ứng với axit sunfuric tạo thành hỗn hợp Este sunfat. Sau đó thủy phân cho ra IPA và đem đi chưng cất.
3. Cơ Chế Hoạt Động Của Isopropyl Alcohol Là Gì ?
Isopropyl Alcohol có khả năng rửa sạch keo dính, dầu mỡ hay sơn bám trên bề mặt. Nó làm phân hủy chất béo và ADN. Vì thế, Isopropyl Alcohol còn được dùng trong các phòng thí nghiệm để loại bỏ ADN khỏi các mô trong phân tích gen.
4. Tính Chất Hóa Học Của Isopropyl Alcohol Là Gì ?
4.1. Tính chất vật lý
Tính chất vật lý của Isopropyl Alcohol:
- IPA là chất không màu với mùi hắc và hơi ngọt.
- IPA có độ bay hơi lớn, tan vô hạn trong nước và nhiều dung môi hữu cơ.
- Khối lượng phân tử: 60.1 g/mol.
- Nhiệt độ sôi: 82.4 °C (1013 hPa).
- Tỷ trọng: 0.786 g/cm3 (20 °C).
- Nhiệt độ nóng chảy: -89.5 °C.
4.2. Tính chất hóa học
Isopropyl Alcohol có thể bị oxy hóa thành acetone. Phản ứng này xảy ra khi có các tác nhân xúc tác oxy hóa như axit cromic hoặc bằng cách khử hydro của isopropyl qua chất xúc tác đồng nóng.
(CH 3)2 CHOH → (CH 3 ) 2 CO + H 2
Isopropyl Alcohol có thể được chuyển đổi thành 2-bromopropane bằng cách sử dụng phốt pho tribromide hoặc khử nước thành propene bằng cách đun nóng với axit sulfuric.
Isopropyl Alcohol sẽ phản ứng với các kim loại hoạt động như kali để tạo thành các alkoxit có thể được gọi là isopropoxit.
5. Isopropyl Alcohol Có Tác Dụng Gì ?
5.1. Trong công nghiệp
Dung dịch IPA đóng vai trò như một dung môi và chất tẩy rửa. Kết hợp IPA 35 – 50% với nước tạo thành chất tẩy rửa kính và dung dịch xà phòng. IPA dùng làm phụ gia nguyên liệu làm khô khí trong động cơ của xe hơi hoặc xe máy thi .
Nhờ vào khả năng bay hơi nhanh và tương đối không độc so với các loại dung môi khác. Còn hòa tan được nhiều hợp chất không phân cực mà các dung môi khác không làm được. Nên nó có khả năng cao trong việc hòa tan dầu mỡ. Khi được sử dụng với một lượng nhỏ, IPA còn là dung môi hữu ích cho nhiều loại nhựa. Với tốc độ bốc hơi chậm nên hóa chất IPA có vai trò như một chất kháng đục trong sơn nitrocellulose.
Với vai trò chất chống đông, IPA giúp hạn chế quá trình đóng băng dầu mỏ trong mùa đông. Giúp làm giảm thiếu hụt trong không khí. Dung dịch này được sử dụng làm lạnh các chất trong tủ lạnh, máy điều hòa…Trong sản xuất nước hoa, IPA được thêm vào các loại mỹ phẩm có hương thơm. Vì chất này tạo cảm giác mềm dịu khi tiếp xúc với da.
5.2. Làm chất trung gian
Dung môi Isopropyl Alcohol đóng vai trò là chất trung gian trong việc tạo ra Isopropyl Acetate. IPA còn là trung gian để tạo ra C4H7NaOS2 – một chất diệt cỏ khá mạnh khi tác dụng với CS2 – carbon disunfua. Bên cạnh đó, khi cho cồn IPA tác dụng với nhôm kim loại, Titanium Tetrachloride sẽ tạo ra hợp chất xúc tác và thuốc thử hiệu quả với tính chất khá mạnh.
Ngoài ra, IPA còn là một nguyên liệu cơ bản đầu vào của quá trình sản xuất glycerol, axetone, isopropyl acetate…
5.3. Trong y tế
Khi kết hợp nước với Isopropyl Alcohol, dung dịch IPA được tạo ra để sát trùng. IPA còn được ứng dụng để làm chất hỗ trợ làm khô nước trong việc chống viêm tai. Công dụng này được nhiều người đi bơi áp dụng đến.
6. Isopropyl Alcohol Có Độc Không ?
Thực tế, dung dịch IPA có độc tính. Tuy nhiên, Isopropyl Alcohol có tính độc thấp so với các dung môi khác. Vì thế, các bạn cần tìm hiểu kỹ các trường hợp độc tính cao của IPA cũng như một số biện pháp an toàn. Điển hình một số trường hợp gây ra những nguy hiểm về sức khỏe của con người như:
- IPA sẽ rất độc nếu bình khí hay IPA xì hay tự tràn ra ngoài. Điều này có thể trở thành hợp chất dễ dàng gây cháy trong khoảng thời gian giới hạn nổ hoặc tại nhiệt độ trên độ chớp cháy.
- IPA có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe
- Gây dị ứng cho mắt.
- Gây độc hại hóa lý, cháy nổ.
Một số trường hợp Isopropyl Alcohol có thể gây ngộ độc khi nuốt phải, hít phải hoặc hấp thụ qua da. Các triệu chứng ngộ độc hoá chất IPA như đỏ bừng mặt, nhức đầu, chóng mặt. Hoặc ảnh hưởng trầm cảm thần kinh trung ương, buồn nôn, hạ thân nhiệt, huyết áp thấp, sốc, suy hô hấp và hôn mê.
7. Những Lưu Ý Khi Sử Dụng Isopropyl Alcohol
Do vẫn có những trường hợp nguy hiểm trên, nên người sử dụng cần lưu ý một số biện pháp an toàn như sau:
- Khi tiếp xúc hóa chất nên mặc mang đầy đủ dụng cụ bảo hộ. Như áo dài tay, đeo găng tay bảo hộ và đeo kính bảo hộ hóa học.
- Dùng quạt gió ở những nơi có nhiệt độ cao hơn nhiệt độ môi trường hoặc để giữ nồng độ thấp hơn giới hạn cho phép.
- Bảo quản IPA ở nhiệt độ ổn định ta có thể sử dụng quạt gió thông gió
- Sử dụng các dụng cụ làm thông thoáng chống nổ.
- Dùng mặt nạ phòng độc để tránh hít khí độc vào.
XEM THÊM THÔNG TIN LIÊN QUAN
