Xyanua là hóa chất cực độc, thậm chí nó còn được liệt vào danh sách chất độc nhất trong các chất độc. Chất này rất dễ bắt gặp trong tự nhiên. Chất độc này có thể gây chết người chỉ với một lượng rất nhỏ. Điều lo ngại nhất chính là, chúng lại tồn tại xung quang chúng ta từ trong thức ăn cho đến một số loại trái cây. Bài viết này sẽ là những kiến thức giúp các bạn tránh ngộ độc và xử lý trước tình huống hấp thụ phải xyanua. Hãy cùng xem qua nội dung bài viết dưới đây nhé !
1. Xyanua Là Gì ?
Xyanua là một hóa chất thường tham gia với các hóa chất khác để tạo ra các hợp chất. Nó có thể là một chất lỏng, một chất khí không màu, hoặc một dạng tinh thể. Hầu hết các hợp chất xyanua đều là chất độc gây chết người.
Tuy vậy, nếu được sử dụng đúng cách, nó sẽ được sử dụng để sản xuất giấy, hàng dệt, chất dẻo và thuốc trừ sâu. Hợp chất cũng được sử dụng để chiết xuất vàng và bạc từ quặng. Xyanua Hydro được sử dụng để hun trùng và là một tác nhân chiến tranh hóa học. Khi đó, nó thường là một chất khí không màu, có thể có mùi hạnh nhân nhẹ.
Xyanua thường có trong khói thuốc lá và khói xe. Một số vi khuẩn, nấm và tảo cũng có thể giải phóng nó. Một số loại thực vật chúng ta ăn cũng có chứa chất này. Tuy nhiên hàm lượng rất thấp. Chẳng hạn như hạnh nhân, đậu nành, rau bina, măng và củ sắn.
2. Nguồn Gốc
Chất độc này được hình thành:
- Từ quá trình công nghiệp: Nguồn thải chính của xyanua vào trong nước là nguồn thải từ quá trình khai thác mỏ, công nghiệp hoá chất hữu cơ. Đặc biệt trong công nghiệp luyện thép, nó là độc chất chính gây ô nhiễm.
- Từ các nguồn khác: Xuất phát từ xe cộ, ngành công nghiệp hoá học, chất đốt từ những nhà dân trong thành phố và thuốc trừ sâu. Cyanide có trong những bãi chôn lấp có thể làm nhiễm bẩn nguồn nước ngầm.
- Ngoài ra, nó cũng được tìm thấy trong môi trường tự nhiên.
3. Điều Chế
Chúng ta có thể điều chế chất này theo phương trình dưới đây.
N2 + CH4 → HCN + NH3 → NH4CN + KOH → KCN + NH3 + H2O
4C + K2CO3 + N2 → 3CO + 2KCN
H2O + K3[Fe(CN)6] → KCN + K2[Fe(H2O)(CN)5]
4. Làm Thế Nào Khi Bị Ngộ Độc Xyanua ?
Có 3 giai đoạn khi bị ngộ độc xyanua:
- Giai đoạn 1: Giai đoạn kích động, người bị nhiễm độc có dấu hiệu lo lắng, kích động, thở gấp và lú lẫn.
- Giai đoạn 2: Cơ thể sẽ bắt đầu có dấu hiệu khó thở, co giật, tụt huyết áp và bị giảm lưu thông khí.
- Giai đoạn 3: Giai đoạn cuối, cơ thể giảm tương lực cơ, mất phản xả, trụy tim mạch, hạ oxy trong máu và dẫn đến tử vong.
Khi bị ngộ độc, đầu tiên cần phải chú ý và hết sức quan trọng đó là phần sơ cứu. Cần sơ cứu nạn nhân bằng cách cho thở bằng khí oxy. Sau đó cho người ngộ độc ăn đường. Vì đường glucozơ có khả năng làm chậm lại đáng kể quá trình gây độc của xyanua kali. Đồng thời bảo vệ các tế bào bằng cách tạo liên kết hóa học với xyanua kali.
Cuối cùng là đưa nạn nhân tới bệnh viện càng sớm càng tốt.
5. Những Sự Thật Về Xyanua Có Thể Bạn Chưa Biết
- Nó là một trong những chất độc độc nhất trên trái đất
- Là hóa chất phổ biến nhất trên thế giới
- Không màu nhưng có vị đắng như quả hạnh nhân
Thế nhưng chỉ có 40% dân số thế giới có khả năng ngửi được mùi này.
- Chỉ cần hít khoảng 0,2% khí độc cũng khiến bạn tử vong trong vòng 1 phút
- Chất độc đã giết chết chính cha đẻ của nó