Nhiễm Acid Lactic là gì ? Nhiễm toan Acid Lactic là một dạng tai biến hiếm gặp nhưng nghiêm trọng và thường gây tử vong. Nồng độ Acid Lactic trong cơ thể cao có thể gây nên tình trạng này. Nhiễm toan Acid Lactic cũng có khả năng gặp phải ở người dùng metformin để điều trị đái tháo đường khi có kèm suy tim, suy thận hoặc nhiễm trùng nặng. Vì vậy, những bệnh nhân đang điều trị bằng metformin cần được rà soát và thận trọng với những yếu tố nguy cơ liên quan. Bài viết này là những chia sẻ về thông tin căn bệnh này cũng như cách nhận biết, phòng ngừa và điều trị.
1. Nhiễm Toan Acid Lactic Là Gì ?
Nhiễm toan Acid Lactic là gì ? Nhiễm toan Acid Lactic là một tai biến hiếm gặp nhưng nó có thể đe dọa mạng sống bệnh nhân. Trong phần lớn các trường hợp xảy ra biến cố, metformin được coi là yếu tố tăng nặng. Vì vậy, những bệnh nhân đang điều trị bằng metformin cần được rà soát thận trọng với những yếu tố có nguy cơ liên quan.
Nhiễm Axit Lactic có thể xuất hiện khi xảy ra tình trạng tích lũy metformin. Các ca báo cáo được ghi nhận chủ yếu trên những bệnh nhân đái tháo đường được điều trị bằng metformin. Các bệnh nhân này có kèm theo tình trạng suy giảm đáng kể chức năng thận. Nhiễm toan Axit Lactic là một trạng thái nhiễm toan chuyển hóa do giải phóng ion H+ từ Acid Lactic. Khoảng 50% số ca được ghi nhận thường liên quan đến việc kê đơn nhóm thuốc biguanid không hợp lý.
Cơ chế giải thích quá trình nhiễm toan lactic do metformin liên quan đến nhiều yếu tố. Trong đó, cơ chế chính là ức chế tân tạo glucose từ các cơ chất khác nhau. Trong đó có lactat. Metformin cũng có khả năng thúc đẩy quá trình đường phân tạo ra lactat tại ruột. Những nguyên nhân khác của nhiễm toan lactic cũng cần được xem xét như sốc và các bệnh lý liên quan đến tình trạng thiếu oxy mô, suy gan, suy thận, kiểm soát đường huyết kém, nhiễm ceton, nhịn ăn dài ngày và nghiện rượu,…
2. Nguy Cơ Gây Nhiễm Toan Acid Lactic Là Gì ?
Khi điều trị đái tháo đường type 2, Metformin là loại thuốc được ưu tiên sử dụng ngay từ khi chẩn đoán khi không có chống chỉ định. Thuốc Metformin có thể phối hợp với tất cả các nhóm thuốc hạ đường huyết khác. Bao gồm Sulfonylurea, Insulin, Thiazolidinedione, Glinide cùng nhằm mục đích kiểm soát đường huyết.
Tuy nhiên, thuốc Metformin thì lại chống chỉ định dùng cho bệnh nhân suy thận nặng. Thuốc Metformin có thể làm tăng nguy cơ nhiễm toan Axit Lactic, có thể dẫn đến tử vong. Nguy cơ tích luỹ Metformin và nhiễm toan lactic liên quan đến metformin tăng lên theo mức độ nghiêm trọng của suy thận. Vì metformin được thải trừ chủ yếu qua thận.
Nhiễm toan lactic “liên quan đến metformin” được chia thành 3 trường hợp riêng biệt:
- Nhiễm toan lactic do các nguyên nhân khác, sự có mặt của metformin không được xác định: tiên lượng kém.
- Metformin là nguyên nhân chính gây nhiễm toan lactic: tiên lượng tốt hơn.
- Tích lũy metformin làm nặng thêm các nguyên nhân khác gây nhiễm toan lactic: thường xảy ra nhất.
Tất cả các trường hợp có nguy cơ trên đều dẫn đến phải ngừng tạm thời metformin. Tuy nhiên, không trường hợp nào phải ngừng vĩnh viễn sử dụng thuốc này.
3. Những Biểu Hiện Và Chẩn Đoán Khi Nhiễm Toan Acid Lactic Là Gì ?
Những biểu hiện sau ở bệnh nhân sẽ được chẩn đoán nhiễm toan Acid Lactic:
-
- Sự xuất hiện các biểu hiện chuột rút, yếu cơ nặng, đau vùng bụng hoặc ngực ở bệnh nhân đang điều trị metformin. Đây có thể là những triệu chứng báo trước của tình trạng nhiễm toan lactic. Cần tạm ngừng thuốc và xét nghiệm nồng độ lactat huyết thanh.
- Nhiễm toan lactic ở bệnh nhân được đặc trưng bởi các biểu hiện: tăng thông khí, nhịp tim nhanh, giảm nhận thức nghiêm trọng hoặc ít nghiêm trọng, loạn nhịp hoặc chậm nhịp do nhiễm toan và tăng kali máu.
- Bệnh nhân đái tháo đường được điều trị bằng thuốc nhóm biguanid, chẩn đoán phải được xác định thông qua các xét nghiệm liên quan. Bao gồm: toan chuyển hóa kèm theo tăng kali máu, giảm dự trữ kiềm và giảm pH không tăng ceton, khoảng trống anion kèm theo tăng lactat.
4. Điều Trị Nhiễm Toan Acid Lactic Như Thế Nào ?
Nhiễm toan lactic cần được điều trị hồi sức tại khoa điều trị tích cực.
- Có thể điều chỉnh pH máu bằng truyền dung dịch bicarbonat. Lọc máu cho phép loại bỏ Acid Lactic thừa, metformin và kiểm soát thể tích tuần hoàn. Một số biện pháp khác có thể bao gồm thay máu, dùng thuốc giãn mạch, sử dụng insulin,…
- Với trường hợp nhiễm độc metformin kèm theo nhiễm toan lactic, lọc máu ngoài thận là liệu pháp chính để điều chỉnh nhiễm toan. Tuy nhiên, lọc máu ngoài thận chỉ được chỉ định căn cứ trên mức độ cần thiết của việc điều chỉnh tình trạng nhiễm toan lactic, khi tình trạng này đã không đáp ứng với bicarbonat. Chỉ định sớm lọc máu ngoài thận dựa trên mức độ nghiêm trọng của nhiễm toan lactic.
5. Làm Thế Nào Để Tránh Nhiễm Toan Acid Lactic
Những lưu ý đối với bệnh nhân bị đái tháo đường type 2 để tránh nhiễm toan Acid Lactic:
- Cần biết chống chỉ định của thuốc metformin trên những đối tượng suy thận.
- Không sử dụng metformin cho bệnh nhân mắc tất cả các thể nhiễm toan chuyển hóa cấp.
- Trước khi khởi đầu điều trị với metformin cần phải ước tính mức độ lọc cầu thận. Theo dõi mức lọc cầu thận ít nhất 1 năm 1 lần ở tất cả các bệnh nhân sử dụng metformin.
- Bệnh nhân đang điều trị bằng metformin cần được rà soát và thận trọng với những yếu tố nguy cơ liên quan.
- Hiệu chỉnh liều lượng và giám sát chức năng thận chặt chẽ đối với bệnh nhân suy thận độ vừa.
- Tạm ngừng điều trị bằng metformin khi bệnh nhân có chỉ định sử dụng thuốc cản quang chứa iod, phẫu thuật gây tê toàn thân, gây tê tủy sống hoặc gây tê ngoài màng cứng.
- Bệnh nhân cần tuân thủ đúng liều lượng thuốc được chỉ định.
- Khi xuất hiện những dấu hiệu nghi ngờ nhiễm toan lactic, cần tạm dừng điều trị ngay và thông báo cho bác sĩ để xác định nồng độ lactat trong máu.
Trên đây là bài viết về nhiễm Acid Lactic là gì và những thông tin liên quan đến căn bệnh này. Hi vọng sẽ hữu ích cho các bạn trong việc tìm hiểu về nhiễm toan Acid Lactic. Cùng theo dõi các bài viết khác của chúng tôi để biết thêm nhiều thông tin bổ ích mới mẻ nhé !
XEM THÊM THÔNG TIN LIÊN QUAN
