Amoniac Là Gì ? Đây là hợp chất vô cơ, được sử dụng phổ biến trong công nghiệp lạnh và công nghiệp hóa chất. Bên cạnh đó, nó còn được ứng dụng trong nông nghiệp, xử lý chất thải nhờ các tính năng vượt trội.
Vậy amoniac là gì ? Có mùi gì ? Công dụng cụ thể ra sao và có được dùng để sản xuất không ? Xin mời các bạn cùng theo dõi bài viết sau để giải mã các thắc mắc. Hy vọng bài viết sẽ mang thông tin hữu ích đến các bạn.
1. Amoniac Là Gì ?
Amoniac hay còn được biết đến với công thức NH3. Đây là một hóa chất có rất nhiều trong tự nhiên và được ứng dụng nhiều trong đời sống sản xuất công nghiệp. Amoniac lỏng là một hợp chất vô cơ hoặc thường tồn tại dạng khí, không màu. Khi ở điều kiện tiêu chuẩn đây là một chất khí độc, có mùi khai, tan nhiều trong nước. Amoniac có thể sôi ở nhiệt độ – 33,34 độ C ở áp suất của một bầu khí quyển. Vì thế, hãy bảo quản amoniac dưới áp suất hoặc ở nhiệt độ thấp. Đóng băng ở nhiệt độ -77,7 độ C cho tinh thể màu trắng.
Hợp chất vô cơ amoniac được cấu tạo từ 3 nguyên tử nitơ và 1 nguyên tử hidro tạo thành liên kết kém bền. Ở dạng dung dịch NH4OH là một dung dịch bazo yếu, phân hủy thành khí NH3 và nước.
Tuy được sử dụng rộng rãi nhưng lưu ý amoniac ở nồng độ cao có thể gây chết người. Nó vừa có tính ăn mòn vừa nguy hiểm ở dạng đậm đặc nên dùng trong việc sản xuất, lưu trữ đều phải tuân thủ theo quy trình nghiêm ngặt hoặc sử dụng với một khối lượng đáng kể. Khí NH3 dưới dạng khí hóa lỏng NH3 và dung dịch amoniac NH4OH phải được vận chuyển trong xe bồn hoặc ống trụ trong công nghiệp.
2. Các Tính Chất Của Amoniac
2.1. Tính chất vật lý
Tính chất vật lý của Amoniac:
- Thường tồn tại ở dạng khí, không màu, có mùi hôi khó chịu. Nồng độ Amoniac lớn có thể gây chết người.
- Có độ phân cực lớn do phân tử NH3 có cặp electron tự do và liên kết N–H bị phân cực. Do đó NH3 là chất dễ hoá lỏng.
- Là dung môi hoà tan tốt: NH3 hoà tan các dung môi hữu cơ dễ hơn nước do có hằng số điện môi nhỏ hơn nước. Kim loại kiềm và các kim loại Ca, Sr, Ba có thể hòa tan trong NH3 lỏng tạo dung dịch xanh thẫm.
2.2. Tính chất hóa học
Amoniac:
- Có tính khử: Amoniac kém bền bởi nhiệt, nó có thể bị phân hủy ở nhiệt độ cao theo phản ứng hóa học:
2NH3 → N2 + 3H2 N2 + 3H2 → 2NH3
- Tác dụng với ion kim loại chuyển tiếp tạp ion phức:
2NH3 + Ag+ → [Ag(NH3)2]+
- Nguyên tử hidro trong amoniac có thể bị thế bởi nguyên tử kim loại kiềm hoặc nhôm:
2NH3 + 2Na → 2NaNH2 + H2 (350 °C)
2NH3 + 2Al → 2AlN + 3H2 (800-900 °C)
- Tác dụng với dung dịch muối: Dung dịch amoniac có khả năng tạo kết tủa nhiều hidroxit kim loại khí tác dụng.
- Amoniac do tính bazơ nên dung dịch amoniac làm cho quỳ tím hóa xanh. Còn dung dịch phenolphlatein từ màu chuyển thành hồng. Do đó để phát hiện amoniac, người ta dùng quỳ tím ẩm để nhận biết.
- Có khả năng tan trong nước.
- Tác dụng với axit tạo thành muối amoni.
3. Amoniac Có Ở Đâu ?
Trong tự nhiên, amoniac được sinh ra do quá trình phân hủy của các hợp chất hữu cơ từ động vật, thực vật. Loại khí này thường tồn tại với một lượng khá nhỏ ở trong khí quyển. Khí amoniac nhẹ hơn không khí, mật độ của amoniac gấp 0,589 lần không khí. Đối với thận của con người chúng ta cũng sản sinh ra một lượng nhỏ khí NH3. Vì thế mà nước tiều có mùi khai đặc trưng gần giống với khí amoniac.
Bên cạnh đó, Amoniac được điều chế trong phòng thí nghiệm và công nghiệp. Amoniac và một số muối amoni có trong nước biển. Muối amoni clorua, amoni sunfat được tạo thành do sự phun trào của núi lửa. Ngoài ra, các nhà máy sản xuất phân ure cũng tạo ra được amoniac từ phản ứng hóa lỏng khí Nito và Hydro ở 400 – 450 o C và áp suất là 200 – 300 atm để sinh ra amoniac lỏng.
4. Amoniac Có Được Dùng Để Sản Xuất Không ?
4.1. Trong xử lý khí thải
Trong xử lý khí thải của các nhà máy luyện gang thép, xi măng, nhiệt điện và lọc hóa dầu thường sử dụng khí amoniac hóa lỏng NH3. Bởi trong quá trình sản xuất các nhà máy này sẽ thải ra môi trường một lượng lớn khí NOx, SOx. Nên nhà sản xuất thường sử dụng amoniac làm chất khử với chất xúc tác Vanadi Oxit (V2O5), Titan Oxit (TiO2) phản ứng 300oC – 450oC. Từ đó khí NH3 sẽ dễ dàng phản ứng với Nox để tạo thành Nito và H2O nhằm đảm bảo không gây ô nhiễm môi trường.
4.2. Sản xuất phân bón
Thực tế, khoảng 83% amoniac lỏng là thành phần trong sản xuất phân bón. Bởi vì trong tất cả các hợp chất Nito đều có nguồn gốc từ NH3. Đây là hợp chất rất cần thiết cho sự phát triển của cây trồng. Amoniac được sử dụng trong sản xuất phân bón từ năm 2004. Khi áp dụng cho đất, giúp cung cấp năng suất gia tăng của các loại cây trồng như ngô và lúa mì.
Hiện nay, sản xuất amoniac là một thành phần quan trọng của ngân sách năng lượng thế giới. Chúng được tiêu thụ nhiều hơn 1% của tất cả các năng lượng nhân tạo.
4.3. Các ngành sản xuất khác
Ngoài ra, amoniac còn được ứng dụng đa dạng trong các nhiều ngành và lĩnh vực công nghiệp khác, điển hình như:
- Sản xuất thuốc tẩy: NH3 được dùng làm chất tẩy rửa cho nhiều bề mặt.
- Amoniac được dùng để làm sạch thủy tinh, đồ sứ và thép không gỉ, hay được sử dụng để làm sạch lò nướng và ngâm đồ để làm sạch bụi bặm…
- Trong ngành dệt may: NH3 được sử dụng để điều trị nguyên liệu bông
- Trong thực phẩm, Amoniac dạng khan là một chất khử mạnh, với tác dụng làm giảm hoặc loại bỏ nhiễm khuẩn của thịt bò. Hoặc dung dịch amoniac được sử dụng để điêu chỉnh độ chua trong thực phẩm.
- Đối với công nghiệp đồ gỗ, dung dịch amoniac được sử dụng để làm tối màu gỗ. Bởi vì khí Amoniac phản ứng với tannin tự nhiên trong gỗ và làm thay đổi màu sắc đẹp hơn.
- Trong việc khai thác mỏ, amoniac được sử dụng để khai thác các kim loại như đồng niken và molypden từ quặng.
- Trong ngành dầu khí amoniac được sử dụng để trung hòa axit, thành phần của dầu thô và bảo vệ các thiết bị khỏi bị ăn mòn.
5. Cách Bảo Quản Và Vận Chuyển
Cách bảo quản NH3 an toàn:
- Bảo quản trong các bồn lỏng hoặc bình chứa có ghi nhãn rõ ràng.
- Không nạp NH3 lỏng đầy quá 80% thể tích thiết bị chứa.
- Lưu trữ trong thùng kín. Lưu trữ tại nơi khô ráo, thoáng mát, riêng biệt và thông gió tốt, tránh xa nơi có thể gây cháy. Tránh nhiệt, độ ẩm và tránh các vật tương khắc.
Cách vận chuyển an toàn:
- Đối với NH3 công nghiệp được bán dưới dạng dung dịch hoặc amonia lỏng, nên chứa trong bồn lỏng vận chuyển bằng xe ô tô hoặc bình chứa.
- Phương tiện vận chuyển phải có mái che, thành xe chắc chắn.
- Không chở lẫn người và các vật liệu dễ cháy, bình được xếp ở tư thế đứng một lượt. Giữa các bình phải có đệm lót, bốc xếp nhẹ nhàng,…
6. Các Biểu Hiện Khi Bị Ngộ Độc Amoniac Là Gì ?
Ngộ độc xảy ra nếu hít, nuốt hoặc chạm vào các sản phẩm có chứa một lượng rất lớn các amoniac.
- Hô hấp: Ho, đau ngực (nặng), đau thắt ngực, khó thở, thở nhanh, thở khò khè.
- Mắt, miệng, họng: Chảy nước mắt và đốt mắt, mù mắt, đau họng nặng, đau miệng, môi sức.
- Tim mạch: Nhanh, mạch yếu, sốc.
- Thần kinh: Lẫn lộn, đi lại khó khăn, chóng mặt, thiếu sự phối hợp, bồn chồn, ngẩn ngơ dễ gây tử vong.
- Da: Môi xanh lợt màu, bỏng nặng nếu tiếp xúc lâu.
- Dạ dày và đường tiêu hóa: Đau dạ dày nghiệm trọng, nôn.
Sau khi đọc xong bài viết, có lẽ bạn đã tự trả lời được cho mình câu hỏi Amoniac là gì rồi đúng không nào ? Hy vọng với những thông tin trong bài viết này, các bạn sẽ có thêm kiến thức bổ ích cho mình. Đừng quên theo dõi các bài viết tiếp theo để cùng nhau học hỏi nhiều điều hữu ích nhé !
XEM THÊM THÔNG TIN LIÊN QUAN
